Poprzednim razem wskazałem na zagadnienia dot. przygotowania inwestycji drogowej. Czas na zagadnienia związane z realizacją inwestycji. Zazwyczaj uważany za etap wymagający mniej uwagi i energii. Wybraliśmy wykonawcę a ten winien wywiązać się z warunków podpisanej umowy. No właśnie i tu pojawiają się sytuacje, które nie powinny uśpić czujności tych co respektowanie umowy z ramienia Zamawiającego sprawują.
Najczęstszymi spotykanymi przypadkami wpływającymi na realizację umowy są:
- faktyczny stan na placu budowy – im bardziej w rzeczywistości odbiega od opisanego w dokumentacji tym trudniej o dochowanie terminów i warunków płatności; zdarza się, że ujawniane są kolizje z instalacjami nie ujawnionymi w dokumentacji, inne warunki nośności gruntu czy też inne usytuowanie urządzeń; takie różnice powodują dodatkowe koszty, przesunięcia w terminach; znacznie gorszy przebieg występuje w przypadku wystąpienia awarii; duże perturbacje występują w przypadkach ujawnienia wykopalisk czy znalezisk podlegających zgłoszeniu archeologom czy konserwatorom zabytków;
- warunki pogodowe przeszkadzające w realizacji – czasem pogoda potrafi zaskoczyć swoim oddziaływaniem jako przykład podam intensywne opady rodzące konieczność filtrowania i odprowadzania wody; przy obecnych anomaliach klimatycznych znaczenie tej przyczyny rośnie;
- inne nieujawnione okoliczności dające wykonawcy w skrajnych przypadkach nawet prawo do odstąpienia od realizacji umowy – te najczęściej wynikają z niewłaściwego przygotowania inwestycji (np. źle dobrana technologia, istotne błędy w projektowaniu nie pozwalające na dokonanie zmian);
Wyżej wymienione dotyczą sytuacji zaskakujących wykonawcę. Bywają też inne przypadki, w których pomimo prawidłowo przygotowanej inwestycji wykonawca swoim działaniem nie respektuje umowy, szuka nieuzasadnionych oszczędności, zamienia materiały i technologię na niższej jakości. Takie pokusy pojawiają się wskutek złożenia nieracjonalnych kosztorysów (tak by za wszelką cenę wygrać w przetargu) i próby ratowania rentowności kontraktu w trakcie realizacji. Najczęściej wykonawca stosuje takie zabiegi w pracach, które podlegają zakryciu (gorsza klasa kruszywa, gorsze materiały).
Dlatego przy realizacji inwestycji ogromne znaczenie ma sposób pracy i zaangażowanie inspektora nadzoru. Trudno zakładać nieuczciwość osób nadzorujących budowę. Ale pamiętać należy, że kierownik budowy zazwyczaj reprezentuje wykonawcę a bywa też, że inspektor nadzoru w spornych sytuacjach obiera postępowanie, które nie zmierza do wskazania przyczyn błędów na budowie lecz chroni siebie i swoje ewentualne zaniedbania i niedociągnięcia. Z doświadczeń Gminy Myszków wynika, że warto mieć inspektora, który związany jest z Zamawiającym na dłużej a nie na jeden kontrakt. Duże znaczenie dla jakości wykonywanych inwestycji w tym drogowych ma korzystanie z prawa do kontroli dostarczanych materiałów na budowę, wykonywania losowego badania ich jakości. Wybrane przypadki na inwestycjach realizowanych w Gminie nie zawsze dają dobry wizerunek wykonawcom.
W całym okresie realizacji inwestycji wymagane jest skrupulatne prowadzenie dziennika budowy i dokumentowanie zdarzeń na budowie. Najlepiej spotykać solidnych wykonawców ale rola osób nadzorujących inwestycje powinna przewidywać także bronienie interesów Zamawiającego przed sądem.