Od czego zależy jakie inwestycje zostają zaproponowane w projekcie budżetu? Czy zależy to tylko od sympatii dla danej inwestycji czy od czegoś innego? Dlaczego realizuje się daną inwestycję a innej się odmawia? Tym krótkim artykułem wskażę na istotne argumenty merytoryczne, które zaprzeczą poglądowi, że o wyborze inwestycji decydują wyłącznie aspekty polityczne.
Znając treść poprzednich opisów konstrukcji budżetu wiemy, że budżet nie może przyjąć każdej kwoty inwestycji. Wiąże się to z zapisami w Wieloletniej Prognozie Finansowej, kwotą dotychczasowego zadłużenia, planowanym i możliwym do sfinansowania ewentualnym deficytem, różnicą pomiędzy dochodami bieżącymi a wydatkami bieżącymi oraz wysokością środków wolnych. Nad wszystkim czuwają „wskaźniki dopuszczalnego zadłużenia” i nadzór Regionalnej Izby Obrachunkowej. Zatem opisana wyżej konstrukcja budżetu – ogranicza dopuszczalną kwotę inwestycji w danym roku budżetowym.
Duży wpływ na wybór inwestycji mają inwestycje już realizowane. Z uwagi na podpisane umowy i odpowiedzialność za finanse publiczne kwota inwestycji wynikających z kontynuacji inwestycji rozpoczętych a nie zakończonych pomniejsza limit możliwych do zaplanowania nowych inwestycji. W tym miejscu ma znaczenie również sprawność organizacji życia w mieście – inwestycje rozpoczęte powodują określone perturbacje dla mieszkańców – dlatego powinno się je sprawnie realizować.
Znaczny wpływ na wybór inwestycji ma ich oszacowana wartość. Inwestycja im ma wyższą kwotę tym trudniej ją wprowadzić do planowanego budżetu. Wprowadzenie pokaźnej sumy automatycznie ogranicza możliwości dla innych inwestycji a duże inwestycje planuje się na kilka lat, co na kilka lat automatycznie każe uwzględniać inwestycje w kolejnych planowanych budżetach. Dla Myszkowa przykładami takich inwestycji, które leżą w moich planach jest przebudowa centrum przed Dworcem PKP, budowa drogi łączącej tereny Mystalu z obwodnicą, rozwiązania drogowe w ul. Kościuszki w okolicach Ronda przy budynku Starostwa. Wprowadzenie do budżetu jednej z wymienionych inwestycji automatycznie wskazuje na wykreślenie innych inwestycji lub wydłużanie prognozowanych terminów ich realizacji.
Znaczenie inwestycji. Mamy różne rodzaje inwestycji: poprawiające estetykę miasta, zmieniające infrastrukturę, mające znaczenie dla przyszłych dochodów miasta, wpływające na ekologię, rzutujące na zmianę standardów życia mieszkańców. Jedne z nich mogą być uznawane za kosmetyczne, inne za strategiczne. Każda z inwestycji dotyka w jakiś sposób określonej liczby mieszkańców. Bywa tak, że inwestycje ważne dla rozwoju nie spotykają się ze 100 % poparciem mieszkańców. Albo zwolennikami inwestycji są ci mieszkańcy, którzy skorzystają ze skutków inwestycji a nie dotknie ich okres realizacji. Dlatego przy wyborze inwestycji ścierają się różne argumenty. Zazwyczaj w wyborze pierwej wybiera się inwestycje służące większej ilości mieszkańców i takie które w przyszłości wpłyną pozytywnie na dochody miasta (wzrost dochodów, zmniejszanie kosztów, unikanie kar w przyszłości, służące przyciąganiu inwestycji). Czasem zmiana przepisów potrafi taką analizę wywrócić do góry nogami bo obligatoryjność inwestycji zmusza do jej realizacji (np. przystosowania oświaty do prowadzonej reformy). Proszę zwrócić uwagę na pewną prawidłowość. Najwięcej programów telewizyjnych sprowokowanych determinacją mieszkańców dot. inwestycji, które z uwagi na ww. kryteria mają dalszą pozycje w niezbędności ich realizacji albo nie należą wprost do obowiązków samorządu.
Możliwość realizacji. Ważny argument, gdyż nie wolno realizować inwestycji na terenie nie uregulowanym prawnie. Czasami można zaobserwować jak po latach na wykonanej inwestycji toczy się spór, prywatne osoby uruchamiają roszczenia o odszkodowania, stawiają szlabany na wybudowanych drogach, oczekują korzyści z korzystania z infrastruktury która powstała nie z ich pieniędzy tylko dlatego że mają tytuł do własności. Osobną kwestią jest możliwość realizacji z uwagi na aspekty techniczne i uwarunkowania prawa budowlanego. Zdarza się tak, że na etapie projektowania inwestycja napotyka na informacje wskazujące na perturbacje dla jej realizacji czy też już wykonywana inwestycja odsłania przeszkody nie ujawnione w posiadanej dokumentacji na etapie jej przygotowania. Niezwykle ważne jest przygotowanie inwestycji bowiem jak najlepsza wiedza może kazać przesunąć inwestycję na odleglejszą realizację.
Aspekty polityczne. Ten czynnik wpływa także na wybór inwestycji ale wg mnie jego znaczenie jest przeceniane. Owszem przy wyborze porównywalnych inwestycji wybiera się tą do budżetu, która zwiększy szanse dla przychylności w Radzie Miasta dla realizacji budżetu jako całości, ale aspekty merytoryczne mają silniejszy wpływ i czasem mimo woli większości w Radzie nie jest możliwe realizowanie inwestycji, która zgodnie z przyczynami niezależnymi nie ma na to szans. Zdarzają się różne decyzje i różne komentarze dot. zaproponowanych inwestycji, ale jeśli wybór inwestycji uwzględnia wszystkie czynniki to wpływ politycznych sympatii jest minimalizowany lub wręcz odrzucany.
Kilka przykładów decyzji dotyczących inwestycji w naszym budżecie:
- Odmowa wspólnej inwestycji chodnika przy drodze wojewódzkiej (dzielnica Nowa Wieś) z uwagi na ograniczenia finansowe i argumenty na rzecz wagi innych inwestycji za które odpowiedzialna jest Gmina Myszków, a do których inne instytucje nie zechcą dołożyć swoich pieniędzy;
- Konieczność przesunięcia terminów realizacji innych inwestycji lub rezygnacji z nich z uwagi na konieczność przyspieszenia o rok realizacji inwestycji budowy kanalizacji w ul. Kościuszki i Żniwnej (konieczność zgrania harmonogramu inwestycji gminnych z harmonogramem realizacji drogi wojewódzkiej Myszków-Żarki);
- Zmniejszenie kwot na niektóre z inwestycji w 2017 roku w celu zapewnienia większych środków na wkład własny do zamiaru termomodernizacji szkół (możliwość uzyskania dofinansowania);
- Zmniejszenie kwot na innych zadaniach w celu zabezpieczenia środków finansowych dla przygotowania dodatkowych miejsc w przedszkolach z uwagi na nowy obowiązek dla Gminy – zapewnienie miejsc w przedszkolach dla 3 latków.
Szanowni Państwo,
Takich decyzji jest dużo więcej. Każda z nich powoduje różne dyskusje, czyjeś niezadowolenie a czyjąś radość. W tych rozmowach o zmianach w budżecie decyduje, bo powinien, interes ogółu – mieszkańców w świetle rygorów narzuconych na budżet miasta.
Pragnę podkreślić, że pomimo różnych interpretacji zmian w budżecie w mojej opinii na ogół decydują czynniki merytoryczne. Politycy mogą prowadzić różne dyskusje ale zazwyczaj od tych dyskusji pieniędzy w budżecie nie przybywa. Podobnie jak za audycjami telewizyjnymi też nie poprawia się sytuacja finansowa Gminy. Niestety w ostatnim okresie coraz silniejszy wpływ na budżet mają zmiany w prawie i oddziaływanie polityki ogólnokrajowej na samorządową.